***نسیم معرفت***

***نسیم معرفت***

1-**  رسول خدا (ص) فرمود : خَیْرُ الْأَصْحَابِ مَنْ قَلَّ شِقَاقُهُ وَ کَثُرَ وِفَاقُه‏ .بهترین یاران کسی است که ناسازگاریش اندک باشد و سازگاریش بسیار . (تنبیه الخَواطر و نُزهَةُ النَّواظِر معروف به مجموعه وَرّام ج 2 ، ص 123 .)

2-**امام رضا (ع) فرمود :  صِلْ‏ رَحِمَکَ‏ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ‏ مَاءٍ وَ أَفْضَلُ مَا تُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الْأَذَى عَنْهَا . پیوند خویشاوندى را برقرار کنید گرچه با جرعه آبى باشد، و بهترین پیوند خویشاوندى، خوددارى از آزار خویشاوندان است. (تُحَف العقول,ص 445. الکافی جلد 2 ص151  حدیث 9 . 

3-**امام سجّاد(ع) فرمود: عَجَباً کُلَّ الْعَجَبِ لِمَنْ عَمِلَ لِدارِ الْفَناءِ وَتَرَکَ دارَ الْبَقاءِ . بسیار عجیب است از کسانى که براى این دنیاى زودگذر و فانى کار مى کنند و خون دل مى خورند ولى آخرت را که باقى و ابدى است رها و فراموش کرده اند. (بحارالأنوار: ج 73، ص 127، ح 128 )

4-**امام باقر (ع) فرمود  : «لاَ شَرَفَ کَبُعدِ الهِمَّةِ»  «هیچ شرافت و افتخاری همانند  بلند‌همّتی نیست  (بحار الأنوار، ج75، ص165)

5- ** حضرت علی (ع) فرمود : أَحْبِبْ حَبِیبَکَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ یَکُونَ بَغِیضَکَ یَوْماً مَا وَ أَبْغِضْ بَغِیضَکَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ یَکُونَ حَبِیبَکَ یَوْماً مَا . در دوستى با دوست خود  مدارا کن، شاید روزى دشمن تو گردد، و در دشمنى با دشمنت نیز مدارا کن، زیرا شاید روزى دوست تو گردد. ( نهج البلاغه حکمت 268 با ترجمه مرحوم استاد دشتی و نهج البلاغه فیض الأسلام حکمت 260)

6-** قال الصادق (ع) : یَا إِسْحَاقُ! خَفِ اللَّهَ کَأَنَّکَ تَرَاهُ وَ إِنْ کُنْتَ لا تَرَاهُ فَإِنَّهُ یَرَاکَ فَإِنْ کُنْتَ تَرَی أَنَّهُ لا یَرَاکَ فَقَدْ کَفَرْتَ وَ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ یَرَاکَ ثُمَّ بَرَزْتَ لَهُ بِالْمَعْصِیَةِ فَقَدْ جَعَلْتَهُ مِنْ أَهْوَنِ النَّاظِرِینَ عَلَیْکَ . امام صادق علیه السلام به اسحاق بن عمار می فرماید : ای اسحاق ! طوری از خدا بترس که گویا او رامی بینی ، هر چند تو او را نمی بینی ولی او تو را می بیند . و اگر معتقد باشی که او تو را نمی بیند بی شک ، به او کفر ورزیده ای و اگر بدانی که او تو را می بیند و آن گاه درحضوراو معصیت کنی بی تردید او را از پست ترین بینندگان قرار داده ای .(اصول کافی، ج 2، ص 67.)

 
7- ** امام حسن مجتبی (ع) فرمود :عَلَیْکُم بِالْفِکْرِ فَاِنَّهُ مَفاتیحُ اَبْوابِ الْحِکْمَةِ .بر شما باد که اندیشه کنید ؛ زیرا فکر کلیدهای درهای حکمت است . (میزان الحکمه، محمدی ری شهری، ج 8، ص 245.)

8- ** امام حسن مجتبی (ع) فرمود :عَجِبْتُ لِمَنْ یتَفَکَّرُ فی مَأْکُولِهِ کیْفَ لا یَتَفَکَّرُ فی مَعْقُولِهِ فَیُجَنِّبُ بَطْنَهُ ما یُؤذیهِ وَ یُودِعُ صَدْرَهُ ما یُرْدیهِ(8)؛ در شگفتم از کسی که درباره خوراکی‌های خود اندیشه می‏کند ولی در رابطه با  معقولات و افکار و اندوخته های فکری و علمی خویش اندیشه نمی‏کند . پس  شکم خود را از غذاهای آزار دهنده، دور  می دارد ولی روح وسینه‏ و قلب و دل و مغزش  را در مقابل آنچه آن را پست و هلاک  می‏گرداند رها و تسلیم  می‏ کند و  نسبت به آن بی توجه می باشد   (بحار الانوار، ج 1، ص 218.)

أَوْدَعَ  : یعنی  سپرد , تسلیم کرد , امانت گذارد , ارسال کرد ،واگذار کرد ، حفظ کرد .

9- ** امام حسن علیه السلام فرمود: «اِنَّ اَبْصَرَ الاَْبْصارِ ما نَفَذَ فِی الْخَیْرِ مَذْهَبُهُ وَ اَسْمَعَ الاَْسْماعِ ما وَعَی التَّذْکیرَ وَ انْتَفَعَ بِهِ وَ اسْلَمَ الْقُلُوبِ ما طَهُرَ مِنَ الشُّبَهاتِ؛ به راستی، بیناترین دیده ها آن است که در خیر نفوذ نماید، و شنواترین گوش ها آن است که تذکّرات  و نصایح خیرخواهانه [دیگران] را بشنود و از آن بهره مند شود و سالم ترین دلها آن است که از شک و شبهه و تردید  پاک باشد. (تُحَفُ العُقول ازعلیّ بن شُعبه حَرّانی. ص 408، حدیث 17.)

10- **  وَ قِیلَ لِلصَّادِقِ (ع) إِنَّ فُلَاناً یُوَالِیکُمْ إِلَّا أَنَّهُ یَضْعُفُ عَنِ الْبَرَاءَةِ مِنْ عَدُوِّکُمْ فَقَالَ هَیْهَاتَ کَذَبَ مَنِ ادَّعَى مَحبّتَنَا وَ لَمْ یَتَبَرَّأْ مِنْ عَدُوِّنَا . شخصی به امام صادق (ع) عرضه داشت: همانا شخصی است که محبّت شما را در دل دارد، اما در برائت از دشمنان شما ضعیف است. امام صادق(ع) در پاسخ فرمودند: دروغ می گوید کسی که گمان می کند دوست دار ما است، اما از دشمنان ما برائت نمی جوید(بحار الأنوار ‏27: 58)

11- **  قَالَ الصَّادِقُ (ع) مَنْ أَحَبَّ لِلَّهِ وَ أَبْغَضَ لِلَّهِ وَ أَعْطَی لِلَّهِ فَهُوَ مِمَّنْ کَمَلَ إِیمَانُهُ . هرکس برای خدا دوست بدارد و برای خدا دشمن بدارد و برای خدا عطا کند، پس او از کسانی است که ایمانش کامل شده است ( کافی، ج 2، ص 124  )

 12-   ** رسول خدا (ص) فرمود : الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّیعنی انسان همراه کسی است که او را دوست دارد . (میزان الحکمة، ج‏2، ص‏214 - 215. اُسد الغابة : 3 / 458 / 3337 و ص 29 / 2520.)

 13- **  امام صادق (ع) فرمود : مَنْ‏ أَحَبَّنَا أَهْلَ‏ الْبَیْتِ‏ وَ حَقَّقَ‏ حُبَّنَا فِی قَلْبِهِ جَرَى یَنَابِیعُ الْحِکْمَةِ عَلَى لِسَانِهِ وَ جُدِّدَ الْإِیمَانُ فِی قَلْبِهِ . هر کس ما اهل بیت را دوست داشته باشد و محبّت ما را در دلش محقق و استوار کند  چشمه‌های حکمت بر زبانش جاری می‌شود، و ایمان در دلش نو و تازه  می‌گردد . ( محاسن، ج 1، ص  141 )

14-**  امام باقر (ع) فرمود : ما عَرَفَ اَللهَ مَن عَصاهُ . خدا را نشناخته آن که نافرمانی اش کند. (تحف العقول، ص294. )

15- **حضرت علی (ع) فرمود  : خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَکَوْا عَلَیْکُمْ وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَیْکُمْ .با مردم آنگونه معاشرت کنید، که اگر مردید بر شما اشک ریزند، و اگر زنده ماندید، با اشتیاق سوى شما آیند. ( نهج البلاغه  با ترجمه مرحوم استاد سید جعفرشهیدی حکمت 10 .)

16- **  پیامبر اکرم (ص) فرمود : مَنْ تَرَکَ مَعْصِیَةً لِلَّهِ مَخَافَةَ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَرْضَاهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ . هر که گناهی را برای خدا و ترس از او ترک کند خدا او را در روز قیامت خشنود گرداند .  (اصول کافى ج: 3 ص: 128 روایت: 6. )  

17-  ** علی (ع) فرمود :اَلأِفراطُ فِی المَلامَةِ یَشُبُّ نیرانَ اللَّجاجِ. افراط و زیاده روی  در سرزنش و ملامتِ دیگران ، آتش لجاجت را در آنها  شعله ور مى سازد.  ( تُحَفُ العُقول: ص 84؛ دانشنامه قرآن و حدیث: ج2، ص306.)

18-  ** حضرت علی (ع) فرمود : اَلا حُرُّ یَدَعُ هذِهِ اللُّماظَةَ لِأهْلِها؟ اِنَّهُ لَیْسَ لِأَنْفُسِکُمْ ثَمَنٌ اِلاَّ الْجَنَّةُ فَلا تبیعُوها اِلاّ بِهااِنَّهُ

لیسَ لأنْفُسِکُم ثَمَنٌ إلّا الجَنّةُ، فلا تَبیعوهاإلّا بِها .  آیا آزاده ای نیست که از این خُرده طعام  و غذای مانده در میان دندان های نسل پیش در گُذرد(این نیم خورده دنیا را به اهل دنیا و دنیا طلبان حریص واگذارد ) به راستى که جان هاى شما را بهایى جز بهشت نیست . پس آنها را جز به بهشت مفروشید  (نهج البلاغه فیض الأسلام حکمت 448 .)

** اَللُّماظَة :  در لُغت به معنای  ریزه های غذا در دهان * ته مانده چیز کم *

** لَمَظَ : لَمْظاً : پس از پایان غذا با زبان خود لبهایش را پاک کرد ، با زبان خود بازمانده غذا در میان دندانهایش را پاک کرد

** تَلَمَّظَ : تَلَمُّظاً [ لمظ ] الرجُلُ : آن چیز را زبان زد و چشید ، زبان خود را براى چشیدن تکان داد

** تَلَمَّظَتِ الحَیَّةُ : مار زبان خود را بیرون آورد .

19-  **  امام جواد (ع)  فرمود : اَلْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.   فرمود: مؤمن در هر حال نیازمند به سه خصلت است: توفیق از طرف خداوند متعال، واعظى از درون خود ، قبول و پذیرش نصیحت و خیر خواهی  کسى که او را نصیحت و پند واندرز  نماید. [بحارالأنوار، ج 72، ص 65، ح 3]  تُحَفُ العُقول ، ص 457 .

 مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل، ج 8، ص 329، المحدث النوری، المیرزا حسین،  نشر: مؤسّسة آل البیت علیهم السلام، الطبعة الأُولى 1408، بیروت.

20-  ** حضرت علی (ع) فرمود :  مَن رُزِقَ الدِّینَ فَقَد رُزِقَ خَیرَ الدُّنیا وَ الآخِرَةِ . هر کس دین روزى او شود، براستى خیر دنیا و آخرت روزى او شده است  (غررالحکم، ح 8523)

***  ...  رُزِقَ الدِّینَ .  به نظر می رسد که کلمه (رَزَقَ) که مجهول آن  ( رُزِقَ) می باشد ، فعل  دو مفعولی است . مثل  رَزَقَهُ اللّهُ الغِنَى  : خداوند او را توانگر و بى نیاز کرد .

21- ** امام موسی بن جعفر (ع) فرمود :   مَنْ لَمْ یَجِدْ لِلاِْساءَةِ مَضَضًا لَمْ یکُنْ عِنْدَهُ لِلاِْحْسانِ مَوْقِعٌ.  کسی که مزه رنج و سختی را نچشیده ، نیکی و احسان در نزد او جایگاهی ندارد . (بحارالانوار، جلد 78، ص333.  و اَعلام الدِّین فِی صِفاتِ المُؤمِنین ص 305. از حسن بن ابی‌الحسن دیلمی «از علمای قرن هشتم هجری قمری»)

** مَضَض :  یعنی درد و رنج و مصیبت و سختی و رنج

22-  **  امام حسن عسکری (ع)  فرمود : إنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالى بَیَّنَ حُجَّتَهُ مِنْ سائِرِ خَلْقِهِ بِکُلِّ شَىْء، وَ یُعْطِیهِ اللُّغاتِ، وَمَعْرِفَةَ الاْنْسابِ وَالاْجالِ وَالْحَوادِثِ، وَلَوْلا ذلِکَ لَمْ یَکُنْ بَیْنَ الْحُجَّةِ وَالْمَحْجُوحِ فَرْقٌ.  همانا خداوند متعال با هرچیزی ، حجّت و خلیفه خود را از سائر مردم  ممتاز و برتر قرار داد و علم و آگاهی به همه زبان ها  را به وی عطا فرمود و به أنساب و  عمر تمام انسان ها و حوادث گذشته و آینده  آشنا ساخت و چنانچه این امتیاز وجود نمى داشت، بین حجّت خدا و بین دیگران فرقى نبود. (اصول کافى: ج 1، ص 519، ح 11.)

23-  **   عَنْ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ (سَلامُ اللهِ عَلَیهَا ) قالَتْ: قالَ رَسُولُ اللّهِ(صلى الله علیه وآله وسلم): مَنْ تَخَتَّمَ بِالْعَقیقِ لَمْ یَزَلْ یَرَى خَیْرًا. حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از رسول خدا  ((صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَآلهِ وَسَلَّمَ) )  نقل کرد که آن حضرت فرمود : کسى که انگشتر عقیق به دست کند، همیشه خیر مى بیند. (وسائل الشیعه, ج 3 , ابواب احکام الملابس,باب52 حدیث2 )

24-  **  امام رضا  (ع) فرمود : اَلعَقیقُ یَنْفِی الفَقرَ . امام رضا (عَلَیهِ السَّلامُ) فرمود: عقیق، فقر را از بین می برد  «الکافی، ج 6، ص 470»

25- **  حضرت علی(ع) فرمود : : اَلأِیمانُ شَجَرَةٌ ، أَصلُهَا الیَقینُ ، وَ فَرْعُهَا التُّقَى ، وَ نُورُهَا الحَیاءُ ، و ثَمَرُهَا السَّخاءُ  . ایمان  ، درختى است که ریشه اش یقین  و شاخه اش پرهیزگارى و  شکوفه اش حیا و میوه اش بخشندگى است .  (غُرَرُ الحِکَم ،حدیث  1786 )

26- ** امام رضا (ع) فرمود :  لَا یَکُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّی تَکُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصالِِ:1- سُنَّةٌ مِنْ رَبِّهِ. 2 - وَ سُنَّةٌ مِنْ نَبِیِّهِ. 3 - وَ سُنَّةٌ مِنْ وَلِیِّهِ. فَأَمَّا السُّنَّةُ مِنْ رَبِّهِ فَکِتْمانُ سِرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ نَبِیِّهِ فَمُداراةُ النّاسِ. وَ أَمَّا السُّنَّةُ مِنْ وَلِیِّهِ فَالصَّبْرُ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.   مؤمن، مؤمن واقعی نیست ، مگر آن که سه خصلت در او باشد : سُنتی از پروردگارش و سُنتی از پیامبرش و سُنتی از امامش . اما سنت پروردگارش ، پوشاندن راز خود است ، اما سنت پیغمبرش ، مدارا  با مردم است ، اما سنت امامش ،  صبر کردن در زمان تنگدستی و پریشان حالی است ( تُحَفُ العُقُول : 442 .  کافی، ج 2، ص 241.  امالی صدوق، ج 1، ص 339؛ عیون اخبارالاخبار، ج 1، ص 256. اصول کافی ، ج 3 ،ص 339)

*** « اَلْبَأْساء » در اصل به معنى شدت و رنج است و به معنى جنگ نیز به کار مى‌رود همچنین در قحطى و خشکسالى و فقر و مانند اینها، ولى « اَلضَّرّاء » به معنى ناراحتى روحى است مانند غم و اندوه و جهل و نادانى و یا ناراحتی هایى که از بیمارى و از دست دادن مقام و مال و ثروت پیدا مى‌شود.  شاید تفاوت میان این دو در حقیقت از اینجا باشد که" باساء" بیشتر جنبه خارجى دارد و" ضَرّاء" جنبه روحى، یعنى ناراحتی هاى روحى را ضَرّاء و بنا بر این بَاساء یکى از عوامل ایجاد ضَرّاء خواهد بود .  (تفسیر نمونه جلد 5  پاورقی ص 235 .)

27-  **  حضرت علی (ع) فرمود  :  مَنْ ضَعُفَ عَنْ حِفْظِ سِرِّهِ لَم یَقْوَ لِسِّرِ غَیرِهِ . کسی که نتواند رازدار اسرار خود باشد، نمی تواند اسرار دیگران را نیز حفظ کند. ( غُرَرُ الحِکَم: 8941.)

 **حضرت آیت الله سید اصغر سعادت میرقدیم لاهیجی

**  زُلال حدیث ( احادیث چهارده معصوم«علیهم الاسلام»سایت حکیم عسکری لشت نشایی نشایی)کلیک کنید